Schilderij metamorphosen
MISPLAATST Het schoonheidsideaal is iets dat zoals waarschijnlijk ook bij vele anderen veel in mijn hoofd speelt. Het is iets dat maatschappelijk groeit en wordt opgelegd heel ons leven lang. We worden er dagelijks mee geconfronteerd. Als je dan gaat kijken naar de runway mode is lang en smal een vereiste voor modellen. Je gaat er automatisch vanuit dat dit betekent dat je er zelf ook naar moet streven. Naar mijn mening is dat niet zo. “Lang, smal” is bedoeld om de mode creaties op een cat-walk zo goed mogelijk naar voor te brengen. Lang: groter en dus zichtbaarder. Smal: om zo min mogelijk aandacht naar het model te trekken door minder vorm en dus meer aandacht naar het mode stuk. Voor mij zou de mode wereld de mode wereld niet zijn zonder die normen. Het hele idee vastgeworteld in onze hoofden, dat we dit moeten weerspiegelen op onszelf is voor mij MISPLAATST. Kunst moet voor mij geen voorbeeld of ideaal zijn, het mag eigen beweginfsreden e.d. hebben. Daar ga ik ro
BeantwoordenVerwijderenWanneer ik dit werk bekijk, valt een groot contrast mij het eerste op. Er speelt zich een spel af tussen licht en donker, en er zijn weinig middenwegen mogelijk: er is geen plaats voor kleur.
Ik zie een grote tweestrijd in dit werk: de figuur in beeld houdt de handen van haar geliefde vast, maar kijkt vastbesloten de andere kant uit. Is dit uit noodgedwongenheid of uit eigen keuze? In beide gevallen straalt er een soort droefheid uit het werk: wanneer je een geliefde moet loslaten of wanneer je die net wilt laten gaan, beide situaties zijn op hun beurt onontkoombaar pijnlijk. Het doffe effect dat je door het zwart-wit verkrijgt, ondersteunt de zwaarmoedigheid van dit gevoel alleen maar.
Dit werk is voor mij een belichaming van het woord 'lijden'. Het sluit aan bij het romantische ideaal: de kunstenaar moet lijden, melancholisch zijn, Weltschmerz ervaren. Wanneer ik de motieven en denkpatronen probeer te achterhalen die vooraf zijn gegaan aan dit werk, is een beeld van een lijdende kunstenaar niet misplaatst. Natuurlijk heb ik enkel het raden naar jouw scheppingsproces, dus ik kan er ook helemaal naast zitten.
Immanuel Kant zou dit werk eerder schoon dan subliem vinden. Voor Kant is het schone een smaakoordeel waarbij je je op je gemak gesteld voelt, omdat je dingen herkent die vertrouwd zijn, bijvoorbeeld symmetrie, bepaalde geometrische vormen etc. In dit werk herken je bijvoorbeeld duidelijk het menselijke lichaam. Een subliem werk blaast je eerder helemaal weg, omdat het je kenvermogens overstijgt: je kan het niet vatten, je voelt je als mens nietig tegenover het kunstwerk. Bij dit werk krijg ik eerder een intieme voeling met het tafereel dat zich afspeelt, dan dat ik er compleet door word overweldigd.
Hegel is van mening dat de kunst haar eindpunt heeft bereikt: de kunst is dood. Is dit dan zo? Heeft de kunst ons inderdaad niets meer bij te brengen? Ik ga Hegel moeten tegenspreken. Voor mij is elk kunstwerk dat voortkomt uit een verhaal, een emotie, een beweging binnenin de kunstenaar, iets waard.
Jouw kunstwerk opent een waaier aan mogelijke verhalen, een eindeloos spectrum aan emoties; het is een heel open kunstwerk. Er is erg veel ruimte om te fantaseren en te interpreteren, en volgens mij is dat net het doel van de vrije kunst: om de vrijheid van de toeschouwer te waarborgen en hem een veilige ruimte te bieden om verdwaald te raken.
Lore
BeantwoordenVerwijderenIk zou eerst willen zeggen dat ik je kunstwerk even terugdring tot een concept. Dit betekent dat ik hetgeen ik zie, lostrek van hetgeen je met je eigen handen hebt gemaakt. Een foto schijnt namelijk niet het beste medium te zijn om andere kunstwerken voor te stellen; hij geeft namelijk een slechts zeer oppervlakkige indruk van het kunstwerk (zonder reliëf, geur, perspectief, werkelijke kleuren,…). Dit betekent niet dat foto’s geen goede kunstvormen zijn, het is alleen zo dat in dit geval (wanneer ze enkel als transportmiddel gebruikt worden) de foto bijna minderwaardig is aan het kunstwerk zelf. Hiermee volg ik -toevallig- voor een stuk Plato’s visie.
Hij zegt namelijk dat kunst (in het algemeen) iets verwerpelijks is omdat het zich verder weg beweegt van de Waarheid. De Waarheid is zijn Ideeënleer, met perfecte, oorspronkelijke voorwerpen, die in de vorm van verzwakte afspiegelingen op aarde verschijnen. Een kunstwerk is dan volgens de filosoof een afspiegeling van een afspiegeling (en bevindt zich dus verder af van de de Waarheid). Wanneer je dit doortrekt naar deze afbeelding (op een website) van een foto van een schilderij van een foto van een scene…dan vrees ik dat je kunstwerk zich nu volgens Plato’s visie nogal ver van de Waarheid bevindt. Natuurlijk is dit een hoop nonsens.
Het feit dat jij een kunstwerk hebt gemaakt (over uitgerekend de Metamorfosen!) toont aan dat je voor jezelf iets waarachtigs hebt gemaakt. Het is (denk ik) een persoonlijk proces geweest, waarin je voor een stuk jezelf hebt verkend naar beelden en vormen om ze vervolgens te verwerken in iets materieels. Voor een stuk heb je dus je eigen waarheid gecreëerd en misschien heb je zelfs geprobeerd het perfecte kunstwerk in de ideeënwereld te benaderen!
Plato gelooft ook dat je het kunstwerk hebt gemaakt met het oog op bedrog en dat je “slechts naar de buitenkant kijkt”. Dit is duidelijk niet het geval. Je hebt volgens mij een bepaalde mythe van Ovidius bestudeerd en je bent zelf met een eigen interpretatie gekomen. Je hebt er je eigen indruk van gevoel en tragiek in gelegd. Hiermee heb je Plato’s idee van kunst, kunstwerken en kunstenaars volledig verworpen. (Plato’s filosofie is dan ook al ongeveer 2500 jaar oud en dus hopeloos gedateerd). Hopelijk ben je wat gerustgesteld.
Om terug te komen op je kunstwerk -of liever gezegd: de foto van je kunstwerk-; wat heeft het te vertellen, nadat Hegel de levendigheid en de waarheid van kunst in de jaren 20 van de 19de eeuw ten einde heeft verklaard?
Ik denk dat dit kunstwerk nog steeds veel zegt. Het toont de ontwikkeling van jou eigen persoon. Het is een expressie van jezelf, als het ware een beaming van jou bestaan.
Er hoeft slechts één toeschouwer te zijn die over jou schilderij nadenkt en zich inbeeldt hoe jij hier aan hebt gewerkt, er minutieus moeite in hebt gestoken. Hij ziet de vormen; de symboliek (hoe de handen centraal staan en een hele eigen wereld met zich meeroepen waarin men kan blijven zoeken en denken naar hun betekenis). Hoe meer de toeschouwer nadenkt, hoe meer hij ziet. Het werk herinnert hem vaag aan verhalen van lang geleden, maar was het in dat verhaal geen man die leidde? Slim gevonden…Hij ruikt de verf en ziet hoe het werk onder de inval van het licht andere kleurtoetsen aanneemt. Zo staat de toeschouwer minutenlang stil en denkt na over de meest uiteenlopende zaken, maar steeds keert hij terug naar het schilderij en verdiept zich in een ander aspect. Wanneer hij uiteindelijk besluit door te wandelen, vergeet hij het kunstwerk niet meteen. Later op de dag denkt hij er af en toe nog aan en ergens weet hij dat die tijd van beschouwing hem iets veel diepers en groters heeft getoond, dan dat hij aan zichzelf kan toegeven. Maar uiteindelijk vergeet hij het kunstwerk en staat in een ander klein kunstgalerijtje stil bij een mooi schilderij van een zonsopgang.
Dat is wat jou kunst tijdens onze 21ste eeuwse, liberale democratie zou kunnen betekenen:
La beauté dans l’instant - een moment van stille beschouwing; een foto.
Beste Chloë en Tim,
BeantwoordenVerwijderenIk zal een beetje meer uitleg geven over hoe dit werk tot stand is gekomen en wat mijn idee erachter is.
Eerst en vooral wil ik jullie bedanken voor de mooie teksten, ik vond het ongelooflijk interessant om eens uit iemand anders’ standpunt naar mijn eigen werk te kijken.
Voor de opdracht ‘metamorfosen’ moesten we allemaal een mythologisch verhaal kiezen uit de werken van Ovidius. Het gekozen verhaal vervolgens dan op onze eigen manier interpreteren en daaruit tot een beeldend werk komen.
Ik heb toen gekozen voor het verhaal van Apollo en Daphne. De onbeantwoorde liefde, het verlangen, langs de andere kant dan het constante wegtrekken, de vlucht en ontkenning. Naar mijn mening een verhaal met veel spanning en passie.
Dan even om mijn werkproces toe te lichten. Ik heb mijn camera opgesteld en ben dan samen met mijn vriend een beetje gaan improviseren, met de woorden aantrekking en afstoting in mijn achterhoofd. Uit het filmpje dat daaruit is ontstaan ben ik dan elk diafragma apart gaan bekijken en zo het meest interessante beelden behouden en daarvan één uitgewerkt als schilderij. Ik heb dan gewerkt op een transparante plaat om de dunne lijn tussen haat en liefde te symboliseren.
Chloë, ik ben erg geflatteerd omdat je ongelooflijk goed hebt kunnen doorgronden welke gevoelens ik in mijn werk heb proberen weerspiegelen. Het beeld van de lijdende kunstenaar is inderdaad niet misplaatst, het gaat bij mij dan wel eerder over verhalen uit het verleden. De persoon die hier mee op de beelden staat, staat voor mij eerder voor de passie, het aantrekken (voor het afstoten heb ik terug gedacht aan catastrofes van vorige liefdes). Het maakt me heel blij dat je de emoties als toeschouwer ook kan waarnemen en het doel van kunst erin herkent.
Tim, je zit al helemaal juist als je zegt dat dit een heel persoonlijk proces is geweest, uit eigen interpretatie van een van de mythes (in dit geval die van Apollo en Daphne). Ik was even ongerust toen je alles aan het terugdringen was naar de ideeën Plato, maar je sloeg er welvoegelijk in om me gerust te stellen toen je zei dat ik Plato’s idee volledig had verworpen.
Je schetst op het einde een heel romantisch beeld bij wat een kunstwerk kan doen met een mens en dat geeft mij wel moed om door te doen, ook wetend dat dit een “best case scenario” is.